Με τίτλο «Ο σύγχρονος άνθρωπος» και με υπότιτλο τη λέξη Δοκίμια κυκλοφόρησε το νέο του βιβλίο (εκδ. ΦΑΩΣ, Καρδίτσα 2017, σελ.191) ο γνωστός φιλόλογος Νίκος Κατοίκος.

Είναι κείμενα επίκαιρα, φροντισμένα γλωσσικά και αισθητικά, με επικέντωση θεματολογική τα σύγχρονα ( και αιώνια) προβλήματα του ανθρώπου, η προσέγγιση των οποίων φανερώνει το βάθος ενός επώδυνου στοχασμού και μιας ηθικής αγρύπνιας του συγγραφέα, πράγμα όχι συνηθισμένο για την πνευματική μας διανόηση. Και αυτό που αποπνέει ο τρόπος γραφής των κειμένων και διαπραγμάτευσης των θεμάτων είναι η πίστη ότι βελτιώνονται όλα μέσα από την παιδεία, την καλλιέργεια της γλώσσας και της ψυχής, του ανθρωπισμού και της βαθύτερης κατανόησης της ζωής.

Τα θέματα που αναπτύσσονται, όχι βέβαια εξαντλητικά αλλά καίρια και σπερματικά, αναφέρονται στις έννοιες όπως: Κοινωνικοποίηση και κοινωνικότητα, ποίηση στην εποχή της τεχνολογίας, το άγχος, η άγαν ελευθερία, ο διάλογος, η «τυραννία» του κάλλους, άνθρωπος και μηχανή, η γνώση, ο ελεύθερος χρόνος, το «έχειν» και το «είναι» κ.ά. Η ανάπτυξη κάθε θέματος δεν είναι μονοδιάστατη, αλλά μοιάζει με φακό πολυεστιακό, που φωτίζει σφαιρικά και διαχρονικά το θέμα. Και η τεκμηρίωση ακουμπά στη σοφία των αρχαίων Ελλήνων και των Βυζαντινών, γεγονός που επιβεβαιώνει τρόπον τινά ότι ο σημερινός πολιτισμός αρδεύεται υπόγεια με τα ζείδωρα νάματα της ιστορίας.

Πιστεύω όμως και κάτι άλλο: Με αυτόν τον τρόπο γραφής σπέρνει μέσα στον σύγχρονο τύπο της γλώσσας έναν πολύσπορο λόγο από την αρχαιοελληνική γραμματεία (γνωμικά, ρητά κ.ά.), έτσι ώστε το κείμενο να αποκτά μια ιδιαίτερη δυναμική και στο ύφος και στο ήθος και στην πρόσληψη εκμέρους του αναγνώστη. Γι΄αυτό « Ο σύγχρονος άνθρωπος» με τα 44 κείμενα ( μικρά, μεγάλα ή μεγαλύτερα) απευθύνονται προς όλους τους αναγνώστες, μικρούς και μεγάλους, ιδιαίτερα θα διευκολύνει τους μαθητές του Λυκείου στην Έκθεση.

Το βιβλίο με τον πλούτο των ιδεών, των στοχασμών και των προβληματισμών του τονίζει κυρίως την ανάγκη «να θωρακίσουμε τον εσωτερικό άνθρωπο» έναντι της ύλης. Γιατί καθώς στο οπισθόφυλλο διαβάζουμε «όσο περισσότερο προχωρεί η κατάκτηση της ύλης, τόσο βαθύτερα πρέπει να θεμελιώνεται ο εσωτερικός άνθρωπος, για να έχει αυτός τον τελευταίο λόγο, να μπορεί αυτός να κυβερνά».

Κάτω Λεχώνια, 30-1-2018

Β.Δ.Αναγνωστόπουλος

Ομ.καθηγητής πανεπιστημίου Θεσσαλίας