Ο Σοφαδίτης Παναγιώτης Χαρίτος, πρόεδρος της οργάνωσης επιστημόνων Ρομά και διαμεσολαβητών «Ρομά χωρίς σύνορα», με σπουδές στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου, είναι ένας ΡΟΜΑ σπουδάζει σήμερα σε δύο Μεταπτυχιακά!

Αν θα είμαι ξανά υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος, θα εξαρτηθεί από το αν ο δήμαρχος αξιοποιήσει ένα παιδί ΡΟΜΑ και τον κάνει αντιδήμαρχο και μας δώσει έτσι την ευκαιρία να εκπροσωπηθούμε ως οικισμός και να κάνουμε πράγματα που πρέπει να γίνουν...

Όταν έγινε ο νέος οικισμός, έγιναν πολλά λάθη που δεν θα κάνουμε ξανά επειδή έχουμε την εμπειρία του παρελθόντος. Τα λάθη των προηγούμενων δημάρχων, δεν θα επιτρέψουμε να γίνουν ξανά, μιας και έχουμε σχέδιο που λέει ότι θα γίνει πρώτα πραγματική καταγραφή, ποιοι είναι στα δημοτολόγια, ποιοι πήραν δάνεια, ποιοι πήραν σπίτια και τα πούλησαν και όλους αυτούς θα τους αποκλείσουμε.

Πριν μερικά χρόνια, όταν ακούγαμε για τους ΡΟΜΑ, ή αλλιώς τσιγγάνους ή και γύφτους, το μυαλό μας πήγαινε σε ανθρώπους που ζούσαν σε τέντες, ήταν άπλυτοι και δεν ήξεραν ούτε να γράψουν, ούτε να διαβάσουν. Ήξεραν όμως να παίζουν καλά κάποιο μουσικό όργανο και πρωταγωνιστούσαν σε γάμους και πανηγύρια.

Τα πράγματα όμως με τα χρόνια άλλαξαν και πλέον οι ΡΟΜΑ, στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο, κάποια δε από αυτά κατάφεραν να εισέλθουν σε πανεπιστημιακές σχολές. Ένας από αυτούς είναι ο Παναγιώτης Χαρίτος που μεγάλωσε στον γυφτομαχαλά των Σοφάδων, αλλά κατάφερε να πάει στο σχολείο και να σπουδάσει στο Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου στην Κομοτινή.

Σήμερα, έχει εισαχθεί και διεκδικεί μεταπτυχιακό δίπλωμα σπουδών στην εκπαίδευση και τα ανθρώπινα δικαιώματα στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο τμήμα προσχολικής αγωγής, στο οποίο εισήχθη από τους πρώτους. Μάλιστα, από τους 100 που είχαν υποβάλλει αίτηση, τελικά επελέγησαν οι 17 και ήταν μέσα στους πρώτους. Έδωσε μάλισιτα εξετάσεις και στα αγγλικά.

Δεν σταμάτησε όμως εκεί και παράλληλα φοιτά στο δεύτερο μεταπτυχιακό του και συγκεκριμένα Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας στο τμήμα οργάνωσης και διοίκησης της εκπαίδευσης στο παιδαγωγικό τμήμα δημοτικής εκπαίδευσης.

Η αλήθεια είναι η πρώτη εφημερίδα που εντόπισε το Παναγιώτη Χαρίτο όταν πέρασε στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και σας τον παρουσιάσαμε με εκτενές ρεπορτάζ το 2010.

Μετά από 8 χρόνια μιλάμε ξανά με τον Παναγιώτη που σήμερα είναι και δημοτικός σύμβουλος στον Δήμο Σοφάδων και οι φήμες τον φέρνουν και ως υποψήφιο για αντιδήμαρχο Σοφάδων.

Παράλληλα είναι και πρόεδρος της οργάνωσης επιστημόνων Ρομά και διαμεσολαβητών «Ρομά χωρίς σύνορα».

Η συνέντευξη

Τι σε έκανε Παναγιώτη να κάνεις σπουδές και μάλιστα μεταπτυχιακές;

Επειδή εργάστηκα δύο χρόνια ως αναπληρωτής κοινωνικός λειτουργός σε σχολεία της Καρδίτσας, αυτό το ερέθισμα με έκανε να προχωρήσω σε εξειδίκευση στην εκπαίδευση. Η εισαγωγή ήταν δύσκολη διότι έθεταν πολλές προϋποθέσεις, αλλά όμως τελικά τα κατάφερα. Στόχος μου είναι να ολοκληρώσω τις σποοδές μου και μετά να βοηθήσω τους μαθητές και καθηγητές στον τρόπο σπουδών, αλλά να βοηθήσω και τα παιδιά των ΡΟΜΑ. Θέλω να γίνω παράδειγμα προς μίμηση για τα παιδιά των ΡΟΜΑ για να πάνε στο σχολείο, να σπουδάσουν, να αλλάξουν τη ζωή τους.

Το κάνουν τελικά οι «Ρομά χωρίς σύνορα»;

Η οργάνωσή μας αποτελείται από νέους επιστήμονες Ρομά, από πιστοποιημένους διαμεσολαβητές από το συμβούλιο της Ευρώπης, νέους Ρομά, δραστήριους από την κοινότητα, και οι ωφελούμενοι από τις δράσεις μας είναι ο παλιός και νέος οικισμός Σοφάδες και Μαύρικας του νομού Καρδίτσας, είναι περίπου 8.000 άτομα.

Οι δράσεις μας αφορούν την στέγαση, την υγεία και την εργασία. Έχουμε καλέσει τον αγροτικό συνεταιρισμό Θεσσαλίας και είμαστε και μέλη του οικοσυστήματος «αγροτική ανάπτυξη» και πήραμε από την κοινότητα των Ρομά ανθρώπους και τους στείλαμε να δουλέψουν στα χωράφια, να μαζέψουν την πιπεριά, κ.ο.κ.

Ποια προβλήματα αντιμετωπίζουν οι Ρομά στους Σοφάδες Καρδίτσας; Αποτελεί ο συγκεκριμένος οικισμός ένα θετικό παράδειγμα σε σχέση με άλλες περιπτώσεις στην Ελλάδα;

Ο οικισμός των Σοφάδων αποτελείται από 5 με 6 χιλιάδες δημότες - κατοίκους οι οποίοι είναι νόμιμοι και μόνιμοι.

Έχει περίπου 1.200 παράγκες και σπίτια μαζί, έχει έκταση 240 στρέμματα, τα 180 είναι στο σχέδιο πόλεως, τα άλλα δεν είναι.

Βέβαια και τα εκτός σχεδίου σπίτια έχουν νομιμοποιηθεί όλα. Οι συνθήκες διαβίωσης είναι πολύ άσχημες.

Ο οικισμός βρίσκεται στην κόκκινη γραμμή. Δεν υπάρχουν παιδικές χαρές, δεν υπάρχουν αθλητικές υποδομές, δεν υπάρχουν χώροι ψυχαγωγίας, δεν υπάρχουν δρόμοι, οι υπόνομοι και οι βόθροι είναι βουλωμένοι.

Σε αυτόν τον οικισμό χρειάζεται μια μεθοδευμένη και σωστή παρέμβαση. Ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και οι Ρομά και οι μη Ρομά είναι το ενδεχόμενο αυτός ο πληθυσμός να συρθεί ραγδαία στην πόλη των Σοφάδων.

Πρέπει η πολιτεία να κάνει μια μετεγκατάσταση του οικισμού σε έναν πρότυπο οικισμό με αναπτυξιακούς ορίζοντες. Ο Δήμος Σοφάδων έχει αρκετά χωράφια και οικόπεδα.

Ας μην ξεχνάμε όμως τι έγινε όταν έγινε ο οικισμός ΝΕΑ ΖΩΗ, όπου στα παλιά σπίτια ήρθαν άλλοι ΡΟΜΑ από άλλες περιοχές...

Τότε έγιναν πολλά λάθη που δεν θα κάνουμε ξανά επειδή έχουμε την εμπειρία του παρελθόντος. Τα λάθη των προηγούμενων δημάρχων, δεν θα επιτρέψουμε να γίνουν ξανά. Θα γίνει πρώτα πραγματική καταγραφή, ποιοι είναι στα δημοτολόγια, ποιοι πήραν δάνεια, ποιοι πήραν σπίτια και τα πούλησαν και όλους αυτούς θα τους αποκλείσουμε.

Θα έχουμε οργάνωση που δεν θα επιτρέπει λάθη. Θα προτείνω να συστήσουμε μια μικτή επιτροπή από τσιγγάνους, ανθρώπους του δήμου και στελέχη του υπουργείου. Στον παλιό οικισμό θα μείνουν μόνο όσοι έχουν σήμερα σπίτια που πληρούν τις προϋποθέσεις βιώσιμης κατοικίας. Οι παράγκες θα γκρεμισθούν και όσοι πάρουν αλλού σπίτι, πρώτα θα δώσουν το χώρο στο δήμο.

Αυτό το πράγμα είναι το όνειρό μου και θέλω πολύ να πραγματοποιηθεί. Η δημοτική αρχή προσπαθεί επίσης να βρεθεί λύση και να προχωρήσει αυτό το σχέδιο.

Ποια είναι η εμπειρία σου από την αυτοδιοίκηση, θα είσαι ξανά υποψήφιος;

Μπήκα με πολύ όρεξη και ενθουσιασμό στην αυτοδιοίκηση για να βοηθήσω τον τόπο μου, αλλά αυτά που είδα με απογοήτευσαν. Οι πολίτες με εξέλεξαν Δημοτικό Σύμβουλο και πιστεύω ότι του εκπροσωπώ επάξια. Το να όμως θα είμαι ξανά υποψήφιος, είναι από το αν μας δοθεί η δυνατότητα να κάνουμε περισσότερα πράγματα για τους ΡΟΜΑ. Θα εξαρτηθεί το αν θα είμαι ξανά υποψήφιος από το αν ο δήμαρχος αξιοποιήσει ένα παιδί ΡΟΜΑ και τον κάνει αντιδήμαρχο. Αν μας δώσει την ευκαιρία να εκπροσωπηθούμε ως οικισμός και να κάνουμε πράγματα που θέλουμε, τότε θα είμαι ξανά υποψήφιος με οποιοδήποτε κόμμα και χρώμα. Δεν είναι κομματικοποιημένος, είμαι πολιτικοποιημένος. Αν δεν γίνουν όλα αυτά, τότε τότε δεν θα ασχοληθώ άλλο με τα κοινά, αλλά με τον σχεδιασμό τη πολιτικής από άλλη θέση.

Δεν νομίζω ότι υστερούμε σε κάτι και δεν θα μπορούσαμε να αντεπεξέλθουμε στις απαιτήσεις τυ ρόλους ενός αντιδημάρχου.

Πόσο δύσκολο είναι για έναν νεαρό Ρομά να ενταχθεί στην εκπαίδευση και να σπουδάσει; Είναι τα μέτρα που εξήγγειλε ο υπουργός Παιδείας για εισαγωγή στην τριτοβάθμια χωρίς εξετάσεις στη σωστή κατεύθυνση;

Το να παρακολουθήσει ένας μαθητής Ρομά την εκπαίδευση από κοινωνικούς, κοινωνιολογικούς, περιβαλλοντικούς και εξωτερικούς λόγους είναι δύσκολο.

Αλλά από ικανότητες, γνώσεις και αντίληψη είναι εύκολο. Τα παιδιά των Ρομά είναι πανέξυπνα και αυτό το λένε διάφορες έρευνες, δεν το λέω μόνο εγώ.

Αυτό που εξήγγειλε ο υπουργός και όλο το υπουργικό συμβούλιο είναι ένα πολύ θετικό και πολύ σοβαρό βήμα.

Ζητήσαμε να εισάγονται μαθητές στα Πανεπιστήμια με το 10%, αυτό λέγεται μέτρο θετικής διάκρισης, όπως γίνεται για τους μουσουλμάνους και το 5% για τα παιδιά με κινητικά προβλήματα.

Τότε ο υπουργός μάς απάντησε ότι αυτό είναι αντισυνταγματικό και δεν έγινε.

Μετά όμως από το περιστατικό στο Μενίδι έγιναν κάποιες εξαγγελίες. Το βλέπω πολύ θετικό, αλλά ακόμη δν είδαμε αποτελέσματα. Εάν αυτό δεν μείνει στα λόγια και γίνει νόμος του κράτους πιστεύω ότι τα επόμενα χρόνια οι Ρομά θα βρίσκονται σε άλλο πλαίσιο, θα συζητάμε άλλα θέματα και θα αλλάξουν πάρα πολλά πράγματα μέσα στην κοινότητά τους, αλλά και για την υπόλοιπη κοινωνία.

Ίσως είναι το σημαντικότερο που έχει εξαγγείλει η ελληνική κυβέρνηση για τους Ρομά από τη Μεταπολίτευση.

Εμείς προτείνουμε, εισαγωγή μαθητών Ρομά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση χωρίς πανελλήνιες εξετάσεις με το 10%.

Αν π.χ. στη Νομική Αθηνών εισάγονται κάθε χρόνο 200 φοιτητές οι 20 θέσεις να προβλέπονται για φοιτητές Ρομά.

Οχι για όλους τους Ρομά αλλά με εκπαιδευτικά και κοινωνικά κριτήρια. Και για κορίτσια και για αγόρια.

Για παράδειγμα, επειδή παντρεύονται από νεαρή ηλικία να υπάρχει ειδική ρύθμιση μοριοδότησης στη Σχολή όταν υπάρχει νιόπαντρο ζευγάρι.

Αυτό πρέπει να γίνει για να μην έχουμε φοιτητική διαρροή.

Αρκεί μόνο η εκπαίδευση για να αντιμετωπιστεί η γκετοποίηση;

Τη δεκαετία του 1990 οι Ρομά δούλευαν, είχαν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος σε όλη την επικράτεια και δεν είχαμε τέτοια περιστατικά σαν αυτό στο Μενίδι.

Άλλος ασχολούνταν με τα χαλιά, με το εμπόριο, με τα παπούτσια, με τη μαναβική.

Το εμπόριο ναρκωτικών και άλλες τέτοιες δραστηριότητες αυξήθηκαν όταν το κράτος έκοψε τις άδειες πλανόδιου.

Αν η κυβέρνηση με την εισαγωγή στην τριτοβάθμια δώσει και τη δυνατότητα να έχουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος οι Τσιγγάνοι, θα αλλάξουν αρκετά πράγματα και θα μειωθεί η παραβατικότητα.

Εμείς στην περιοχή των Σοφάδων αυτό το πετύχαμε. Καλέσαμε όλους τους προέδρους από όλα τα χωριά που είχαν καλλιεργήσιμη γη και τους ζητήσαμε να βάζουν στα χωράφια Ρομά.

Σε συνεργασία και επαφές που είχαμε με τις αστυνομικές αρχές μάς είπαν ότι κατά τους θερινούς μήνες, την περίοδο που εργάζονται οι Ρομά, μειώνονται οι παραβατικές συμπεριφορές.

Ποιος είναι ο ρόλος του διαμεσολαβητή στις κοινότητες των Ρομά;

Η παρουσία του διαμεσολαβητή στα κέντρα κοινότητας και γενικά στις δημόσιες υπηρεσίες είναι πάρα πολύ σημαντική. Ρόλος του είναι να συνδέσει την κοινότητα των Ρομά με τις υπηρεσίες, τους πόρους και τα εφόδια που χρειάζονται, τους βοηθάει σε διάφορα θέματα, όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η εργασία και η σχέση τους με τους δήμους και τις περιφέρειες.

Σύμφωνα με κάποια στοιχεία που μας έδωσε η Ενωση Διαμεσολαβητών, στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 80 διαμεσολαβητές που είναι πιστοποιημένοι από το Συμβούλιο της Ευρώπης.

Είναι και γυναίκες και άνδρες. Είναι όλοι Ρομά, θα ήταν πάρα πολύ θετικό να αξιοποιηθούν όχι μόνο στα κέντρα κοινότητας.

Πρέπει να κάνει ένα άνοιγμα η κυβέρνηση και να προσλάβει διαμεσολαβητές σε όλες τις δημόσιες υπηρεσίες.

Ιδιαίτερα στο κομμάτι της αστυνόμευσης, γιατί έχουμε πολλά και διάφορα φαινόμενα με την παραβατικότητα.

Πριν γίνει όμως αυτό θα έπρεπε και να υπάρξει κάποια επίσημη εκπαίδευση αυτών των ανθρώπων από το κράτος, ίσως σε κάποιο πανεπιστημιακό ίδρυμα.

Συμμετέχοντας στην οργάνωση «Ρομά χωρίς σύνορα» ασχολείστε έντονα και με την ευρωπαϊκή πραγματικότητα. Τι δεν έχει κάνει η Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε. για την ένταξη των Ρομά;

Πολλά πράγματα δεν έχει κάνει. Η ελληνική πολιτεία χρήζει ειδικής χρηματοδότησης από την Ε.Ε. με αρκετά εκατομμύρια ευρώ για την ένταξη των Ρομά στον τομέα τον αναπτυξιακό, της εκπαίδευσης, της στέγασης.

Αυτά τα χρήματα δεν αξιοποιήθηκαν. Έπρεπε να στεγαστούν όλοι οι Ρομά, να μορφωθούν όλοι οι Ρομά όπως έγινε στην Ισπανία.

Εκεί αξιοποιήθηκαν όλα τα κονδύλια και το 95% των Ρομά είναι ενταγμένοι, βουλευτές, δικηγόροι, γιατροί, εργάζονται και δεν υπάρχει ούτε καν ρατσισμός.

Στην Ελλάδα είμαστε στο άλλο άκρο. Τα χρήματα αυτά κάποιοι που εμπλέκονται, όπως τοπικοί άρχοντες, τα μοίρασαν κάτω από το τραπέζι, αυτή είναι η αλήθεια.

Για παράδειγμα, το 2013 σε απάντηση ερώτησης στη Βουλή ο τότε υπουργός Εσωτερικών, Γιάννης Μιχελάκης, είχε πει ότι για τη στέγαση και τους οικισμούς των Ρομά δόθηκαν 61,5 εκατομμύρια ευρώ, όπως και χρήματα για δανειοδότηση για να χτίσουν σπίτια.

Τα χρήματα αυτά εξαφανίστηκαν και γι’ αυτό δεν φταίνε οι Ρομά, ούτε τα διαχειρίστηκαν.

Τα χρήματα από την Ε.Ε. δεν αξιοποιούνται. Θα προτιμούσα να συσταθεί μια επιτροπή ή ένα συμβούλιο που να αποτελείται και από τους ίδιους τους Ρομά για να αξιοποιηθούν τα χρήματα και να πάμε στους Ρομά να μιλήσουμε για κοινωνική ένταξη.