Γράφει η Αλεξάνδρα Αθανασίου, Ακτινoδιαγνώστρια Μαστού, Διευθύντρια Τμήματος Απεικόνισης Μαστών ΜΗΤΕΡΑ

Απλές απαντήσεις σε καθημερινά ερωτήματα για τον έλεγχο μαστού.

Η πρόληψη, αλλά και η έγκαιρη διάγνωση είναι αποφασιστικοί παράγοντες για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.

Τι πρέπει να γνωρίζει, λοιπόν, κάθε γυναίκα για τις απαραίτητες γι’ αυτήν εξετάσεις;

Τι είναι ο προληπτικός απεικονιστικός έλεγχος μαστού και γιατί είναι σημαντικός;

O προληπτικός απεικονιστικός έλεγχος μαστού αναφέρεται στη διενέργεια εξετάσεων ΠΡΟΤΟΥ εμφανιστούν συμπτώματα που σχετίζονται με τη νόσο του καρκίνου του μαστού. Ο απώτερος στόχος είναι η όσο το δυνατόν πιο πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Oι καρκίνοι που ανιχνεύονται μέσω του προληπτικού ελέγχου (screening) είναι μικρότερου μεγέθους από τους συμπτωματικούς καρκίνους, οι οποίοι είναι ψηλαφητοί, μεγαλύτεροι σε μέγεθος και ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μετάστασής τους εκτός μαστού. Το μέγεθος και η επέκταση του όγκου αρχικά αποτελούν δύο από τις βασικές παραμέτρους για τη συνολική πρόγνωση ασθενών με καρκίνο μαστού.

Ακούμε πολλά για τη μαστογραφία. Παραμένει η πρώτη απεικονιστική εξέταση μαστού και γιατί;

Η μαστογραφία παραμένει η πρώτη εξέταση απεικόνισης μαστού διότι είναι η πλέον ευαίσθητη για την εκτίμηση των μικροαποτιτανώσεων μέσα στο μαστό. Οι περισσότερες μικροαποτιτανώσεις είναι καλοήθεις. Εντούτοις ένα μικρό ποσοστό τους αποτελεί την πρωιμότερη εκδήλωση του καρκίνου του μαστού, ο οποίος, αν διαγνωστεί σε αυτό το στάδιο, έχει >95% πιθανότητα πλήρους ίασης.

Η σύγχρονη ψηφιακή μαστογραφία χρησιμοποιεί πλέον ελάχιστη δόση ακτινοβολίας. Η συμπίεση των μαστών είναι η ελάχιστη απαραίτητη ώστε να αναλυθεί ικανοποιητικά ο μαζικός αδένας. Η όποια δυσφορία κατά τη διάρκεια της εξέτασης είναι διάρκειας λίγων δευτερολέπτων, ενώ μπορεί και να αποφευχθεί αν η εξέταση διενεργηθεί εκτός ημερομηνιών αμέσως πριν ή κατά τη διάρκεια εμμήνου ρύσεως.

Λέγεται ότι η μαστογραφία είναι «δυσάρεστη» εξέταση λόγω συμπίεσης των μαστών, οπότε κάνω μόνο υπερηχογράφημα. Με καλύπτει;

Το υπερηχογράφημα ως πρώτη εξέταση προληπτικού ελέγχου ενδείκνυται ΜΟΝΟ σε νέες γυναίκες (Ποιος είναι ο διαγνωστικός ρόλος του υπερηχογραφήματος;

Το υπερηχογράφημα είναι συμπληρωματική εξέταση. Συνιστάται για τον έλεγχο μαστών αυξημένης πυκνότητας στη μαστογραφία, δεν μπορεί όμως να αντικαταστήσει τη μαστογραφία ως εξέταση προληπτικού ελέγχου. Το υπερηχογράφημα είναι η μόνη εξέταση που μπορεί να επιβεβαιώσει τον κυστικό ή συμπαγή χαρακτήρα ενός μορφώματος. Επίσης, μπορεί να κατευθύνει την ορθή παρακέντηση/βιοψία για λήψη υλικού και ταυτοποίηση αλλοιώσεων.

Πότε και πώς πρέπει να γίνεται ο προληπτικός έλεγχος γενικού πληθυσμού;

Σύμφωνα με τις οδηγίες της Αμερικάνικης Αντικαρκινικής Εταιρείας, η πρώτη μαστογραφία γίνεται γύρω στα 40, αν δεν συντρέχουν άλλοι λόγοι (π.χ. θετικό οικογενειακό ιστορικό), και κατόπιν σε ετήσια βάση. Ο μαστογραφικός προληπτικός έλεγχος πρέπει να συνεχίζεται ακόμα και σε γηραιές κυρίες εφόσον δεν συντρέχουν σοβαροί ιατρικοί λόγοι που να αντιτίθενται στη διενέργειά του. Στις δεκαετίες των 20 και 30 ο προληπτικός έλεγχος γίνεται με κλινική ψηλάφηση και υπερηχογράφημα.

Πότε και πώς γίνεται ο προληπτικός έλεγχος σε ομάδες υψηλού κινδύνου;

Ως ομάδα υψηλού κινδύνου ορίζονται οι γυναίκες που παρουσιάζουν >20% life-time risk (κίνδυνος κατά τη διάρκεια της ζωής) για καρκίνο μαστού (όπως υπολογίζεται με βάση ειδικά μοντέλα και ανάλογα το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό) ή γυναίκες που φέρουν γενετικές μεταλλάξεις (π.χ. σύνδρομα ΒRCA1, BRCA 2) ή έχουν ακτινοβοληθεί στο θώρακα σε νεαρή ηλικία. Σε αυτή την περίπτωση ο προληπτικός έλεγχος ξεκινά στα 30 με ετήσια μαστογραφία και μαγνητική μαστογραφία.

Η μαγνητική μαστογραφία αποτελεί μέθοδο προληπτικού ελέγχου γενικού πληθυσμού;

Όχι, η μαγνητική μαστογραφία δεν ενδείκνυται για τον ετήσιο προληπτικό έλεγχο του γενικού πληθυσμού. Ενώ το όφελός της για τις ομάδες υψηλού κινδύνου είναι γνωστό, κάτι τέτοιο δεν έχει αποδειχθεί μέχρι στιγμής για το γενικό πληθυσμό. Συγκεκριμένα, η αυξημένη πυκνότητα μαστών στη μαστογραφία αποτελεί ένδειξη για συμπληρωματικό υπερηχογράφημα, αλλά όχι για μαγνητική μαστογραφία.

Ποια τα συμπτώματα που πρέπει να με οδηγήσουν να εξεταστώ πριν κλείσει χρόνος από την τελευταία μου προληπτική εξέταση;

Αν ο τελευταίος σας απεικονιστικός έλεγχος ήταν φυσιολογικός, αλλά παρά ταύτα ψηλαφήσετε ένα νεοεμφανιζόμενο μόρφωμα στο στήθος σας ή διαπιστώσετε αλλαγή στη θηλή (εισολκή-έκκριση) ή αλλαγή στο χρώμα ή στην όψη του δέρματος ή διογκωμένους λεμφαδένες στη μασχάλη, τότε πρέπει να συμβουλευθείτε το γιατρό σας.

Αλεξάνδρα Αθανασίου βιογραφικό

Ακτινοδιαγνώστρια - Διευθύντρια Τμήματος Απεικόνισης Μαστού

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ-ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ

Δεκέμβριος 2007: Board-certified στην Ογκολογική Απεικόνιση σύμφωνα με το Γαλλικό Σύστημα Αντικαρκινικών Κέντρων (Concours de Praticiens Spécialistes de Centres de Lutte contre le Cancer).

2006-2007: Master in Bio-Engineering, Ecole Supérieure de Physique et de Chimie Industrielle de la ville de Paris, University Paris 5.

1997-2002: Ειδικότητα Ακτινοδιαγνωστικής, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου Κρήτης

1988-1995: MD Degree, Ιατρική Σχολή, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΉ ΠΡΟΫΠΗΡΕΣΙΑ

15 Απριλίου 2014-σήμερα: Διευθύντρια Τμήματος Απεικόνισης Μαστού,Νοσοκομείο «ΜΗΤΕΡΑ»

2005-31st March 2014: Consultant Radiologist, Curie Cancer Institute, Paris, France.

2003-2005: Consultant Radiologist, Gustave Roussy Cancer Institute, Villejuif-Paris France.

2002-2003: Consultant Radiologist, CHU Necker and CHU Tenon hospitals, Paris, France.

ΜΕΛΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΩΝ-ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΉΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ

Επιστημονική Επιτροπή EUSOBI (European Society of Breast Imaging)

Εκπαιδεύτρια ESOR (European School of Radiology)

Γενικός γραμματέας της Ελληνικής Εταιρείας Απεικόνισης Μαστού

Αξιολογητής άρθρων για:

European Radiology

European Journal of Radiology

European Journal of Ultrasound

Μέλος:

ESR (European Society of Radiology)

SFR (Société Française de Radiologie)

EUSOBI (European Society of Breast Imaging),

SIFEM (Société d’Imagerie de la Femme)

ΚΛΙΝΙΚΟ-ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ

Διαγνωστικές και επεμβατικές απεικονιστικές πράξεις μαστού, μαγνητική μαστογραφία, screening γυναικών υψηλού κινδύνου, οργάνωση διεπιστημονικών ομάδων αντιμετώπισης γυναικών με καρκίνο μαστού.

Πλήρης λίστα ερευνητικών πρωτοκόλλων

- Optical Breast Imaging : detection and characterization of breast lesions with infrared camera (DOBI : dynamical optical breast imaging). Gustave Roussy Institute, 2003-2005

- Breast Ultrasound contrast agents: detection and characterization of US breast lesions. Gustave Roussy Institute, 2003-2005

- Static Elastography. Multicentric study: characterization of US breast lesions with the Hitachi system. Curie Institute, 2005-2007

- Supersonic Shear wave Imaging Elastography .Multicentric study: Feasibility and application for the detection and characterization of US breast lesions Curie Institute 2007-2009

- Breast Tomosynthesis and Contrast Enhanced Mammography. Multicentric study: Feasibility and clinical applications. Curie Institute 2009-2011

- 3D Shear wave Imaging in patients under neoadjuvant chemotherapy for breast cancer. Feasibility and clinical applications. Curie Institute, ESPCI (Paris) 2012-2014.