ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΠΟΥ ΔΕΝ ΛΗΣΜΟΝΗΣΑ

Δέσποινας Λάππα-Κόντου

Εκδόσεις ΕΞΗ

Η Δέσποινα Λάππα-Κόντου , συμπατριώτισσά μας και συνταξιούχος καθηγήτρια γαλλικής φιλολογίας μας ξάφνιασε ευχάριστα, όταν κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα , τη Νεραντζούλα. Εκτός από το αφηγηματικό της χάρισμα, διαπιστώσαμε ότι με την ίδια επιτυχία μας γνώρισε μέσω της υπόθεσης του έργου, τη ζωή και τους ανθρώπους που κατοικούσαν στα βόρεια σύνορά μας , όπως αυτά διαμορφώθηκαν πριν και μετά τις ταραχές και τις μάχες του εμφυλίου. Εγχείρημα δύσκολο , με σεβασμό και αίσθημα ιστορικής ευθύνης απέναντι στην ταραγμένη τότε πραγματικότητα, παρόλο που ήξερε ότι δεν έγραφε ιστορία . Μετά την πρώτη της εμφάνιση στο χώρο της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, κυκλοφόρησαν με επιτυχία άλλα τρία της μυθιστορήματα και πρόσφατα κυκλοφόρησε το πέμπτο στη σειρά με τίτλο « το παρελθόν που δεν λησμόνησα».

Στο βιβλίο αυτό , κατά την προσφιλή της τεχνική, συμπλέκει με επιτυχία τη συγκλονιστική ιστορία μιας οικογένειας που εκτείνεται σε τρεις γενεές , αντιπροσωπευτικής στην Ελλάδα από τα χρόνια του μεσοπολέμου ως τη δεκαετία του 80 , με τα ιστορικά γεγονότα της ίδιας περιόδου και με τα προσωπικά της βιώματα . Ο πρωταγωνιστής που προσπαθούσε να ανασυνταχτεί σε μια Ελλάδα μισοκατεστραμμένη, να στήσει την καθημερινή του ζωή σε βάσεις δημιουργικές, με αξίες, ελπίδα και προοπτική, αντικατοπτρίζει την Ελλάδα του 60 ,μετά το τέλος του εμφυλίου.

Δεν θα σταθώ στην ικανότητα της συγγραφέα να σχεδιάζει και να ξετυλίγει με αληθοφανή και λογικοφανή τρόπο την υπόθεση του μυθιστορήματος , στις αφηγηματικές αρετές της, στο χτίσιμο του χαρακτή ρα των ηρώων , στοιχεία και τεχνικές που διαπιστώσαμε ως αναγνώστες και στα προηγούμενα έργα της.

Αυτό που θέλω να τονίσω και με κάνει να προσέξω ιδιαίτερα στο βιβλίο αυτό ως αναγνώστρια ,είναι η συγκρότηση των χαρακτήρων όχι μόνο του πρωταγωνιστή αλλά και άλλων προσώπων .

Οι χαρακτήρες της Δ.Λ-Κ εμφορούνται από αρχές και αξίες της κοινωνίας των δεκαετιών στις οποίες ζουν και δημιουργούν . Οι αρνητικές πλευρές του χαρακτήρα των ηρώων αποσιωπώνται ή αποκαλύπτονται περιορισμένα ή με ήπιο τρόπο , αποδυναμωμένες και ανίκανες να επηρεάσουν τις εξελίξεις των γεγονότων. Περισσότερο είναι οι συγκυρίες, τα τυχαία και ανεξέλεγκτα γεγονότα, όχι οι πράξεις και οι καίριες επιλογές των προσώπων , οι οποίες προκαλούν τις εξελίξεις στην υπόθεση και την πλοκή του έργου και που φέρνουν τις ανατροπές στις ζωές των ηρώων. Δεν δίνει πρωτεύοντα χώρο στις μικρότητες, τις κακίες, τις μικροψυχίες και τα πάθη των ηρώων. Επιλέγει συνειδητά να έχουν οι ήρωές της ήθος, να διαπνέονται από αρχές και αξίες που κάνουν τον άνθρωπο και τις κοινωνίες καλύτερους. Απορρίπτει τα σύνδρομα κοινωνικής παρακμής και αποσύνθεσης.

Η ευγένεια, η τρυφερότητα και η ποιότητα της συγγραφέα στην καθημερινή της ζωή περνά στους ήρωες και διατρέχει σταθερά όλο το βιβλίο.

Καιρός είναι να αναζητήσουμε και όσο το επιτρέπουν οι σημερινές συνθήκες ,διαβάζοντας το βιβλίο να ξαναβρούμε τα χαρακτηριστικά, τα συναισθήματα , τις πράξεις που έκαναν τους ανθρώπους εκείνους και τις κοινωνίες τους καλύτερους.

Κ. Πράντζου-Κανιούρα

Επ. σχολική σύμβουλος φιλολόγων