Γράφει ο Γιώργος Αμβροσίου

«Όχι, δεν μπορώ να συμβιβαστώ.. Δεν μπορώ να εξακολουθώ να ’μαι μέσα σ' αυτόν τον κόσμο σα να μην έχει συμβεί τίποτα, σαν να μη συμβαίνει τίποτα...».

Αντώνης Σαμαράκης.

Ο μεγάλος Έλληνας πεζογράφος με καταγωγή από το Μορφοβούνι Καρδίτσας, στο βιβλίο του ΑΡΝΟΥΜΑΙ, αναφέρει τους λόγους που αρνείται να συμβιβαστεί... Η αλήθεια είναι ότι, όταν αρθρώνεται η ασυμβίβαστη άρνηση του Σαμαράκη, έχουν ήδη συμβεί πάρα πολλά, και τραγικά, σ’ αυτόν τον κόσμο έχει συμβεί ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Κι όμως, η ελπίδα για έναν κόσμο καινούργιο που έφτανε κατέρρευσε μέσα στις νέες καταιγίδες της Ιστορίας. Ο Σαμαράκης αρνείται να συμβιβαστεί. Και αρνείται να απελπιστεί. Οι σύντομες και βαθύτατα ανθρώπινες ιστορίες αυτής της συλλογής αποτελούν στιγμιότυπα ολοζώντανα από τον ελληνικό μεταπολεμικό κόσμο και συνθέτουν ένα συνταρακτικό χρονικό της ήττας, της προδομένης ελπίδας και της προσδοκίας που τσακίστηκε, συλλαμβάνοντας, έτσι, στοιχεία του εθνικού μας βίου ολοζώντανα έως σήμερα. Τα διηγήματα συνομιλούν με τον αναγνώστη, απευθύνονται σε συνειδήσεις που γρηγορούν, και αποκαλύπτουν την αβέβαιη συνθήκη ενός ολόκληρου κόσμου. Το ασυμβίβαστο «Όχι» των διηγημάτων είναι και το αδιαπραγμάτευτο «Ναι» του Σαμαράκη στην ανθρωπιά, την εμπιστοσύνη, την ελπίδα και, τελικά, την ίδια τη ζωή. Σε μια από τις πιο ώριμες και γόνιμες στιγμές της πεζογραφίας του, ο Σαμαράκης συνθέτει μια συλλογή διηγημάτων υψηλής αισθητικής, ακρίβειας και έντασης, κερδίζει τον έπαινο της επίσημης κριτικής και την αγάπη των πολυπληθών αναγνωστών του. Και τιμάται με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος.

Ο Αντώνης Σαμαράκης εξέφραζε μέσα από τα διηγήματα του «Αρνούμαι» την ασυμβίβαστη αντίθεση του σε έναν κόσμο αλλοτρίωσης της ανθρώπινης προσωπικότητας και κοινωνικής αποσάθρωσης προϊόν του υπαρξιακού κενού που είχε αφήσει ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, των τραυμάτων του εμφυλίου πολέμου και των κοινωνικοπολιτικών αδιεξόδων της μεταπολεμικής Ελλάδας.

Ο Αντώνης Σαμαράκης, άνθρωπος εκ φύσεως ανθρωπιστής, μαχητικός και ασυμβίβαστος εμφανίστηκε στην πεζογραφία το 1954 με τη συλλογή διηγημάτων «Ζητείται Ελπίς» και υπήρξε ένας από τους πιο πολυμεταφρασμένους λογοτέχνες της γενιάς του ταξιδεύοντας σε όλο τον κόσμο με την ιδιότητα του εκπροσώπου του ΟΗΕ και του πρώτου Έλληνα πρεσβευτή Καλής Θέλησης της UNICEF για τα παιδιά του κόσμου. Ένα από τα πιο γνωστά του μυθιστορήματα υπήρξε και το «Λάθος», το οποίο κυκλοφόρησε το Νοέμβριο του 1965, τέσσερις μόλις μήνες πριν από τα Ιουλιανά και τη δικτατορία των συνταγματαρχών δύο χρόνια αργότερα.

Σήμερα, αντιμετωπίζουμε όλοι έναν ιδιότυπο πόλεμο, τον οικονομικό πόλεμο που δεν τον πολεμάς πλέον με λιανοντούφεκα. Ο πόλεμος αυτός είναι αδυσώπητος και δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπισθεί από μια μόνο κυβέρνηση, αλλά μόνο με τον ομόνοια σύσσωμου του πολιτικού κόσμου. Αυτό δεν έγινε το 2010, δεν έγινε το 2012, δεν έγινε το 2014 και δεν θα γίνει ούτε το 2019. Έτσι, είμαστε καταδικασμένοι ως λαός να ζήσουμε τραγικές καταστάσεις, ίσως και χειρότερες από αυτές που ζούμε σήμερα.

Μέσα σε αυτό τον ορυμαγδό, ας γίνουμε όλοι ασυμβίβαστοι. Πως θα συμβεί όμως αυτό; Να δώσουμε σε αυτούς που μας κυβέρνησαν, κυβερνούν σήμερα και όσους θέλουν να μας κυβερνήσουν αύριο, να καταλάβουν ότι δεν είμαστε μαύροι να μας μοιράζουν καθρεφτάκια και χάντρες. Δεν μπορεί να δεχόμαστε να μας μοιράζουν κοινωνικά μερίσματα τα οποία θα πρέπει να ξαναπληρώσουμε σε λίγες μέρες. Δεν μπορεί να μας βάζουν στον ύπνο ότι θα ζούμε μια ζωή με τις κάρτες κοινωνικής αλληλεγγύης με τις οποίες μας αφήνουν να αγοράζουμε ακόμη και ουίσκι και τσιγάρα για να φτιάχνουμε κεφάλι και να μην διαμαρτυρόμαστε.

Οφείλει ο λαός σήμερα να ξεσηκωθεί. Να βγει στους δρόμους και να διεκδικήσει κάτι καλύτερο. Να στείλει το μήνυμα ότι δεν κοιμάται τον ύπνο του δικαίου και ότι έχει ακόμη αντανακλαστικά. Το κυριότερο όμως είναι να στείλει να δικά του μηνύματα μέσω των εκλογών.

Στις επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, δημοτικές, περιφερειακές, ευρωεκλογές και εθνικές εκλογές, πρέπει να ψηφίσουμε παντού νέους ανθρώπους και αν μπορούμε και νέα κόμματα και παρατάξεις. Κόμματα και υποψήφιοι που μας έφτασαν ως εδώ, δεν μπορούν σήμερα να μας λένε ότι θα είναι το καινούργιο. Αλλάζουν οι αρχηγοί και οι επικεφαλής των δημοτικών παρατάξεων, αλλά έχουν πάλι τα ίδια πρόσωπα. Οι ίδιοι και πάλι υποψήφιοι για να γίνουν αύριο βουλευτές ή δημοτικοί σύμβουλοι, υπουργοί και αντιδήμαρχοι. Υπό αυτές τις συνθήκες θα γίνει και πάλι μια τρύπα στο νερό.

Πως όμως να συμβεί αυτό όταν ακούω πολίτες να λένε ότι εμείς ανήκουμε στο τάδε πολιτικό τζάκι; Μου εξιστόρησε πριν λίγες μέρες ένας φίλος που είχε κατέλθει υποψήφιος βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, ότι πήγε σε έναν θείο, αδελφό της μάνας του να ζήσει ψήφο και αυτός του είπε το αμίμητο. “Καλός είσαι ανηψιέ, αλλά εμείς ανήκουμε στον Ταλιαδούρο”. Παραδίπλα, κάποιοι άλλοι ανήκαν στον Σωτηρλή, κάποιοι άλλοι στον Σιούφα και κάποιοι άλλοι στον Σαλαγιάννη και τον Τσιάρα.

Ψηλά ρε το κεφάλι. Εδώ οι παππούδες μας σήκωσαν το κεφάλι στον Τούρκο και τον Γερμανό κατακτητή και εμείς δεν μπορούμε να αλλάξουμε κόμμα και υποψήφιο. Ντροπή μας...